Soğanlı Ciğer Nedir?
Soğanlı ciğer, Türk mutfağının en sevilen ve en yaygın ciğer yemeği tariflerinden biridir. Özellikle Adana, Gaziantep ve Şanlıurfa gibi Güneydoğu Anadolu şehirlerinde ustalıkla yapılır. Kızartılmış veya sote edilmiş ciğerin, bolca kavrulmuş soğan ve kırmızı biberle buluşmasıyla ortaya çıkan, lezzetli, doyurucu ve nispeten ekonomik bir yemektir. Doğru pişirildiğinde ciğer yumuşak ve lezzetli, soğanlar ise karamelize bir tat alır.
Malzemeler (4 Kişilik)
- 500 gram taze kuzu ciğeri veya dana ciğeri (Kuzu ciğeri daha yaygın ve yumuşaktır)
- 4-5 adet orta boy kuru soğan
- 3-4 adet yeşil biber (isteğe bağlı, acı veya tatlı)
- 2-3 diş sarımsak
- 1 tatlı kaşığı kırmızı toz biber (acı veya tatlı)
- 1 çay kaşığı kimyon (isteğe bağlı)
- Tuz, karabiber
- 1/2 demet maydanoz
- Sıvı yağ (ayçiçek veya zeytinyağı)
- 1 yemek kaşığı tereyağı (lezzet için, isteğe bağlı)
Hazırlık Aşamaları
- Ciğerin Temizlenmesi ve Hazırlanması: Ciğeri soğuk suda iyice yıkayın. Fazla suyunu alması için kağıt havlu ile kurulayın. Zarını ve damarlarını bıçakla temizleyin. Ciğeri, yaklaşık 2x3 cm boyutlarında, ısırıklık parçalar halinde kesin. Çok küçük kesmeyin, çünkü pişerken küçülebilir.
- Ciğeri Marine Etmek (İsteğe Bağlı ama Önemli): Ciğeri daha yumuşak ve lezzetli yapmak için bir kaseye alın. Üzerine 1 çay kaşığı tuz, karabiber, kimyon ve 1 diş rendelenmiş sarımsak ekleyip 15-20 dakika buzdolabında bekletin. Bazı tariflerde ciğere süt veya sıvı yağ da eklenebilir.
- Soğanların Doğranması: Soğanları yarım ay veya ince halkalar şeklinde doğrayın. Yeşil biberleri jülyen veya yarım halka doğrayın. Kalan sarımsakları ince dilimleyin. Maydanozu ince kıyın.
Pişirme Yöntemi
- 1. Ciğeri Önceden Pişirme (Kızartma/Sote): Geniş bir tavaya bolca sıvı yağ koyup kızdırın. Ciğerleri fazla yağını süzdürerek, azar azar tavaya ekleyin. Yüksek ateşte her iki tarafını da 1,5-2 dakika kadar, rengi dönüp hafif çıtır bir görünüm alana kadar hızlıca pişirin. Çok fazla pişirmeyin, aksi halde ciğer lastik gibi sertleşir. Pişen ciğerleri bir kevgirle alarak, fazla yağının süzülmesi için kağıt havlu serili bir tabağa aktarın.
- 2. Soğanları Kavurma: Aynı tavadaki yağın bir kısmını dökün (çok yağlı olmasın). Orta ateşte doğranmış soğanları ekleyin ve yumuşayıp hafif pembeleşene kadar, ara sıra karıştırarak kavurun. Soğanlar yumuşadığında yeşil biber ve sarımsak dilimlerini ekleyip 2-3 dakika daha kavurun.
- 3. Birleştirme ve Son Dokunuşlar: Soğanların üzerine kırmızı toz biberi ekleyip hızlıca karıştırın (yanmaması için). Ardından önceden pişirilmiş ciğerleri tavaya ekleyin. Tuzunu ve karabiberini kontrol edip ayarlayın. Tüm malzemeyi 2-3 dakika, ciğerler ısınana kadar birlikte soteleyin. İsterseniz bu aşamada 1 yemek kaşığı tereyağı ekleyip eritebilirsiniz.
- 4. Servis: Ocaktan almadan hemen önce ince kıyılmış maydanozu üzerine serpin. Sıcak sıcak, pilav (özellikle bulgur pilavı), piyaz, mevsim salata veya lavaş/yalınca ekmeği ile birlikte servis edin. Yanına ayran veya şalgam suyu çok iyi gider.
Püf Noktaları ve İpuçları
- Ciğerin Seçimi: Taze ciğer kullanmak çok önemlidir. Rengi canlı, kokusuz ve parlak olmalıdır. Kuzu ciğeri dana ciğerine göre daha az kokulu ve daha yumuşaktır.
- Pişirme Süresi: Ciğer, çok hızlı pişen bir ettir. Aşırı pişirildiğinde sertleşir ve lastiksi bir kıvam alır. Bu nedenle yüksek ateşte kısa sürede pişirmek esastır.
- Soğanın Kıvamı: Soğanları iyice kavurup hafif karamelize etmek, yemeğin lezzetini katlayacaktır. Çiğ veya az pişmiş kalmamalıdır.
- Kıvam için: Ciğer ve soğanı birleştirdikten sonra sos kıvamı isterseniz, 1-2 yemek kaşığı salça veya domates rendesi ekleyip bir tur çevirebilirsiniz. Ancak klasik tarif genelde sadesidir.
- Alternatif Pişirme: Ciğeri una veya mısır ununa bulayarak da kızartabilirsiniz, bu daha çıtır bir dış yüzey sağlar. Ayrıca, hepsini tek tavada yapmak isterseniz, önce soğanları kavurup kenara alıp, sonra ciğeri pişirip tekrar soğanlarla birleştirebilirsiniz.
Soğanlı Ciğer Tarifinin Faydaları
Ciğer, demir, A vitamini, B12 vitamini ve yüksek kaliteli protein açısından son derece zengin bir sakatattır. Soğan ise antioksidan ve prebiyotik özellikler taşır. Bu ikilinin birleşimi lezzetli olduğu kadar besleyici bir öğün oluşturur. Ancak kolesterol içeriği yüksek olduğundan, kolesterol hastalarının dikkatli tüketmesi önerilir.
Afiyet olsun! |